Σήμερα βιώνουμε την αρχή του τέλους. Του τέλους μιας εποχής που εδώ και χρόνια θα έπρεπε να έχει τελειώσει. Και αναφέρομαι στον επιχειρηματικό κόσμο της Ελλάδας.
Η κατάρρευση των μετοχών των τραπεζών είναι το πρώτο σύμπτωμα αυτής της αλλαγής εποχής. Οι μετοχές των τραπεζών οι οποίες ήταν ιστορικά η ασφαλέστερη χρηματιστηριακή επένδυση στην Ελλάδα, δεν αξίζουν πλέον σχεδόν τίποτα και σε λίγο δεν θα αξίζουν απολύτως τίποτα. Οι επενδυτές – μικροί και μεγάλοι – θα έχουν χάσει τα χρήματα τους, είτε αυτά ήταν επενδυτικά κεφάλαια που περίσσευαν στους μεγάλους, είτε ήταν οι αποταμιεύσεις μιας ζωής των μικρών μετόχων.
Η λογική που πάντα υποστήριζαν οι σοβαροί χρηματιστές, οι τραπεζίτες αλλά και πολλοί απο εμάς τους οικονομικούς δημοσιογράφους οτι ο μακροπρόθεσμος επενδυτής δεν έχασε ποτέ, τελείωσε. Επεκράτησε τελικά το άλλο αστείο μεν, σοφό δε, ρητό του Χρηματιστηρίου «Η μάννα του Χοσέ δεν έκλαψε ποτέ».
Το πρόβλημα όμως δεν περιορίζεται μόνο στις τράπεζες. Επεκτείνεται σε όλες τις επιχειρήσεις, μικρές και μεγάλες. Μέχρι σήμερα, ο ελληνικός επιχειρηματικός κόσμος έβρισκε καταφύγιο και υποστήριξη στο τραπεζικό σύστημα. Πολλές επιχειρήσεις άξιζαν αυτή τη βοήθεια, πολλές άλλες όμως την είχαν μόνο μέσω «παράδοξων» καναλιών. Όπως έλεγε φίλος επιχειρηματίας, «όταν είχαμε ανάγκη, βρίσκαμε κάποιον υπουργό, κάποιον επίτιμο, κάποιον τραπεζίτη και κάναμε τη δουλειά μας. Μας εξασφάλιζε δάνεια, πολλές φορές με πολύ καλούς όρους. Τώρα δεν υπάρχει υπουργός, δεν υπάρχει επίτιμος, δεν υπάρχει τραπεζίτης, δεν υπάρχει δάνειο».
Έχει δίκιο. Τώρα υπάρχει το «Ο σώζων εαυτόν σωθήτω».
Και αυτό έχουν ξεκινήσει να κάνουν οι επιχειρηματίες. Υπήρχε περίπτωση π.χ. να πουλήσει ηΕΛΑΚΤΩΡ την εταιρία χρυσού στο Κατάρ, αν υπήρχε τράπεζα; Αν μπορούσε κάποιος υπουργός να βοηθήσει; Υπήρχε περίπτωση να συζητάει η Alpha Bank με τη Eurobank να συγχωνευθούν με βασικό μέτοχο το Κατάρ αν δεν υπήρχε η κρίση; Σε λίγο καιρό πολλές επιχειρήσεις θα ακολουθήσουν αυτό το δρόμο. Θα πουληθούν σε ξένες ή σε άλλες ελληνικές – αν υπάρχουν- που θα έχουν κεφάλαια.
Σε κάθε περίπτωση πάντως, η γνωριμία, το ρουσφέτι, η πολιτική διευκόλυνση τελείωσαν. Τώρα ο καθένας όπως μπορεί. Και αυτό που θα αλλάξει στην καθημερινότητα μας, είναι οτι θα εξαφανιστούν απο προσώπου γής πολλά πρόσωπα. Πολλοί επιχειρηματίες που ανδρώθηκαν μέσα σε αυτό το περιβάλλον και που δεν μπορούν πλέον να επιβιώσουν χωρίς στήριξη. Πολλοί “παράγοντες” που κανείς δεν ήξερε τι ακριβώς έκαναν αλλά “ήταν στα κόλπα”, ήταν “νταραβεριτζήδες”.
Όλα αυτά τελειώνουν και τελειώνουν με πόνο. Η ανεργία θα πραγματοποιήσει νέο άλμα τους επόμενους μήνες. Ο αριθμός επιχειρήσεων που θα κλείσουν θα είναι εξωφρενικός. Η πίεση σε κάθε επίπεδο, θα είναι ασφυκτική και οι κοινωνικές αντιδράσεις θα ξεπεράσουν κάθε προηγούμενο. Όχι οι καθοδηγούμενες, αλλά οι αυθόρμητες, αυτές που θα προέρχονται απο την απελπισία.
Δυστυχώς αυτή η διαδικασία θα έχει τεράστιο κόστος για όλους μας. Και δυστυχώς δεν θα τελειώσει γρήγορα.
Το ερώτημα είναι αν θα υπάρξει έστω και κάποια θετική παρενέργεια απο όλη αυτή την κρίση. Είναι καθαρά θέμα οπτικής γωνίας. Αν κάποιος θέλει να δεί το πράγμα αισιόδοξα, μπορεί να υποστηρίξει οτι απο αυτή την καταστροφή θα ξεπεταχθούν νέα υγιέστερα επιχειρηματικά σχήματα. Οτι απλώς θα αλλάξουν τα ονόματα στις ταμπέλες των σούπερ μάρκετ, οτι οι νέες κατασκευαστικές και ενεργειακές επιχειρήσεις θα είναι καλύτερες, οτι θα βρεθούν νέοι κλάδοι που μπορούν να επιβιώσουν και να αναπτυχθούν υγιώς, οτι το πολιτικό σύστημα θα ανανεωθεί.
Δεν θα έχουν άδικο. Το σύστημα με το οποίο λειτουργούσε η χώρα έφθασε στο τέλος του και κάτι άλλο θα το διαδεχθεί. Μέχρι να γίνει αυτό θα υπάρχει μιζέρια, φτώχεια και πόνος. Αλλά η αλήθεια είναι οτι το προηγούμενο, αυτό που λέμε “το σύστημα” είχε πλέον σαπίσει. Ενδεχομένως μάλιστα το ίδιο να συμβεί και σε άλλες χώρες της Ευρώπης. Ενδεχομένως ο καπιταλισμός συνολικά να έκανε τον κύκλο του και να πρέπει να αλλάξει - μέσω φυσικά της κρίσης γιατί αλλιώς τίποτα δεν αλλάζει - και να δώσει τη θέση του σε ενα νέο μοντέλο. Θα το ξέρουμε σύντομα. Το μόνο που ξέρουμε σήμερα είναι οτι το παλιό πεθαίνει. Εδώ και παντού.
ΠΗΓΗ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου